
پیرسینگ در دوران هخامنشیان نماد زینت، قدرت و باورهای آیینی بود. شواهد تاریخی و آثار هنری نشان میدهند این سنت با مناسک مذهبی و جایگاه اجتماعی ارتباط نزدیکی داشته و در فرهنگ ایران باستان رواج گستردهای یافته است.
پیرسینگ، که به معنای سوراخ کردن نواحی مختلف بدن برای آویزان کردن زیورآلات است، در طول تاریخ و در میان فرهنگهای گوناگون جایگاه ویژهای داشته است. در دوران هخامنشیان نیز این آیین نه تنها به عنوان وسیلهای برای زیباسازی، بلکه به عنوان نمادی اجتماعی، آیینی و حتی مذهبی مورد توجه قرار میگرفت.
<
شواهد آثار هنری برجایمانده و متون تاریخی نشان میدهند که پیرسینگ در دورانهای مختلف دارای ابعاد متنوعی بوده است. این سنت از دیرباز با باورها، جایگاه اجتماعی و آیینهای مذهبی ارتباط داشته و به عنوان عنصری ارزشمند در فرهنگ ایران باستان درخشیده است.
پیرسینگ در آیینهای مذهبی ایران باستان
یکی از جلوههای مهم پیرسینگ در ایران باستان، ارتباط آن با آیینهای مذهبی و عبادی بود. زیورآلات پیرسینگ مانند حلقههای بینی و گوشوارهها در برخی مراسم دینی به عنوان ابزارهایی نمادین استفاده میشدند. اعتقاد بر این بود که این وسایل علاوه بر زیبایی، نیروی محافظتی دارند و میتوانند فرد را در برابر نیروهای منفی و چشمزخم محافظت کنند. زنان و کودکان در برخی مناطق ایران باستان این پیرسینگها را برای حفاظت روحی و جسمی استفاده میکردند. نقوش و نمادهای خاص حکشده بر این زیورها، ارتباط مستقیم با آیینهای زرتشتی و دیگر باورهای کهن ایران داشت.
<
جایگاه اجتماعی پیرسینگ در میان طبقات مختلف
پیرسینگ در ایران باستان فقط جنبه زینتی نداشت بلکه نمادی از جایگاه اجتماعی و طبقاتی افراد بود. تصاویر و نقشبرجستههای تختجمشید و دیگر آثار تاریخی نشاندهنده استفاده گسترده زیورآلات پیرسینگ؛ مانند گوشوارهها و حلقهها، در میان طبقات اشراف و ثروتمندان است. جنس زیورها، از طلا و نقره گرفته تا برنز، گواه جایگاه اجتماعی و میزان ثروت فرد بود. نوع و محل پیرسینگ نیز نشاندهنده ارتباط افراد با قبیله، خانواده یا طبقهای خاص از جامعه بود که تفاوتهای فرهنگی بین اقوام مختلف ایران باستان را نشان میداد.
<
پیرسینگ در فرهنگ مناطق مختلف فلات ایران
پیرسینگ بینی، مخصوصاً به صورت حلقه یا میخ کوچک، در میان اقوام مناطق جنوبی و شرقی ایران رواج داشته و تا امروز نیز در برخی نواحی حفظ شده است. این پیرسینگها علاوه بر زیبایی، نمادهای خاصی از مراسم ازدواج، بلوغ و ورود به مراحل مختلف زندگی بودند. در باورهای محلی، پیرسینگ به عنوان وسیلهای برای محافظت در برابر چشمزخم و نیروهای منفی تلقی میشد. این سنت در طول زمان با هنرهای دستی و روایتهای شفاهی همراه شده و همچنان به عنوان بخشی از میراث فرهنگی ایران ادامه دارد.
<
شواهد تاریخی و آثار هنری
اگرچه در متون تاریخی ایران باستان اطلاعات کمی مستقیم به پیرسینگ اختصاص داده شده است، اما آثار برجایمانده مانند نقشبرجستههای تختجمشید و تابلوهای شوش حاوی نمونههای بسیاری از گوشوارهها، حلقههای بینی و تزئینات بدن هستند. این شواهد نشاندهنده گستردگی و اهمیت پیرسینگ در آن دوران است. زیورآلات ساختهشده با دقت بالا، از مواد گرانبها تولید و تکنیکهای پیشرفته ساخت فلز در آنها مشاهده میشود که نشاندهنده ارزش این سنت در میان مردم بوده است.
<
نتیجهگیری
پیرسینگ در ایران باستان صرفاً یک مد نبود؛ این رسم نقشی پررنگ در آیینها، باورها و جایگاه اجتماعی افراد داشت. از نقشهای تختجمشید تا آداب اقوام مختلف، این سنت نشاندهنده فرهنگ غنی و چندلایهای است که به زیبایی، ارتباط با آیینها و بازتاب جایگاه اجتماعی میپردازد. بررسی این سنتهای کهن ما را به درک عمیقتری از هنرهای زینتی و پیوندهای فرهنگی ایران باستان میرساند.