افسردگی درمان کودکان و نوجوانان را چطور درمان کنیم؟
کودکان و نوجوانان نیز همانند بزرگسالان به افسردگی مواجه میشوند. مواجهه شما با کودک افسرده چیست و فکر می کنید چه کاری باید انجام بدهید؟
افسردگی انواع مختلفی دارد و به‌طور کلی به حالتی از اندوه مداوم گفته می‌شود که یکی از شایع‌ترین اختلالات روانی نیز محسوب می‌گردد. در گذشته، افسردگی را تنها مختص بزرگسالان می‌دانستند، اما تحقیقات جدید نشان داده‌اند که این اختلال ممکن است حتی کودکان را نیز درگیر کند.
این اختلال در کودکان بسیار جدی است و نیازمند توجه ویژه‌ای می‌باشد. دلایل بروز آن باید دقیقاً بررسی شوند؛ چراکه احتمالات وراثتی در این زمینه نقش مهمی دارند و همچنین خطر استمرار آن تا سنین بزرگسالی وجود دارد. کودکان به دلیل قرار داشتن در مرحله حساس رشد مغزی، در مواجهه با این اختلال، ممکن است دچار عملکرد ضعیف برخی قسمت‌های مغز در آینده شوند.
عوامل مؤثر بر بروز افسردگی در کودکان
عوامل زیادی ممکن است باعث بروز افسردگی در کودکان شوند؛ مانند توانایی در حل مسائل و نوع مهارت‌های زندگی. برخی اختلالات همچون اضطراب جدایی، وسواس یا پرخاشگری نیز می‌توانند زمینه بروز افسردگی را در کودکان تقویت کنند.
شواهد نشان داده‌اند که این اختلال ممکن است حتی در دوران نوزادی نیز دیده شود. شرایط ژنتیکی و افسردگی مادر می‌توانند از عوامل تأثیرگذار باشند؛ چراکه افسردگی مادر به محیط خانه حس سردی و بی‌روحی می‌بخشد و این فضا ممکن است احساس ناخوشی را به کودک منتقل کند. در واقع، حالات و زبان بدن مادر افسرده ممکن است بر کودک تأثیر بگذارد.
عوامل محیطی مانند مهاجرت، تغییر محیط زندگی یا مدرسه، جدایی والدین، از دست دادن عزیزان، خشونت‌های جنسی و تربیت نادرست خانواده نیز از جمله عواملی هستند که احتمال بروز افسردگی را افزایش می‌دهند. خانواده‌هایی که مدام از رفتار کودک ایراد می‌گیرند یا او را شماتت می‌کنند، ممکن است زمینه افسردگی را تقویت کنند.
تأثیر رفتار والدین بر افسردگی کودکان
*کنترل‌گری* بیش از حد، مقایسه‌های نابجا و تحقیرهای مداوم از سوی والدین، کودک را مستعد افسردگی می‌کند. کودکان تحت تمسخر و شماتت دیگران نیز بیشتر در معرض این اختلال قرار دارند. شناخت علائم و نشانه‌های افسردگی در کودکان، قدمی مهم برای والدین است تا بتوانند مشکل را شناسایی و برای رفع آن اقدام نمایند.
نشانه‌های افسردگی در کودکان
افسردگی در کودکان با علائمی همچون کم‌انرژی‌بودن، زودرنجی، گریه‌های مکرر، ناامیدی، گوشه‌گیری، پرخاشگری و اختلال در انجام امور روزمره همراه است. کاهش کیفیت خواب و خوراک، دل‌درد و سردرد بدون دلیل، افکار خودکشی، افت تحصیلی و دشواری در رابطه‌های عاطفی نیز می‌توانند از نشانه‌های این اختلال باشند.
چگونه والدین باید با افسردگی کودکان برخورد کنند؟
والدین برای کاهش علائم افسردگی ابتدا باید دلایل اصلی بروز آن را پیدا کنند. بررسی مشکلات اخیر کودک و توجه به اتفاقاتی مانند تولد فرزند جدید، جدایی والدین، سوگ، افت تحصیلی و رفتار مربیان، می‌تواند به شناسایی عوامل کمک کند و گامی در جهت درمان افسردگی باشد.
اهمیت همدلی با کودکان افسرده
تشخیص افسردگی باید با کمک متخصصان انجام شود. والدین در مواجهه با کودک افسرده باید بکوشند تا محیطی مثبت و سرشار از تفکر سازنده ایجاد کنند. حمایت، تحسین و توجه به کودک، کمک شایانی به رفع علائم افسردگی می‌کند. صرف وقت با کیفیت و تقویت اعتمادبه‌نفس نیز از اقدامات اساسی محسوب می‌شود.
بازی؛ پلی به سوی شادی و سلامت روانی
*بازی* نقش مهمی در کاهش افسردگی ایفا می‌کند. بازی‌های فیزیکی و اجتماعی می‌توانند کودکان را از حالات منفی دور کرده و نشاط و انرژی را به آنها بازگردانند. توجه به فضای شاد، ارتباط موثر و گوش دادن فعال نیز از جمله عواملی‌اند که می‌توانند در مقابله با افسردگی مؤثر باشند.
انتظارات والدین و افسردگی کودکان
گاهی انتظارات بیش‌ازحد والدین از کودک در شرایط روانی او تأثیر منفی دارد. زمانی که کودک دچار افسردگی است، والدین نباید انتظار داشته باشند که او به‌سرعت بهبود یابد. درمان افسردگی نیازمند زمان و صبر است و نباید با تعیین اهداف غیرواقعی به اضطراب کودک افزود.
چگونگی مقابله والدین با افسردگی کودکان
والدین می‌توانند با ایجاد تغییرات محیطی و شناخت احساسات کودک، به او برای غلبه بر افسردگی کمک کنند. توضیح این‌که ناراحتی نیز بخشی از احساسات طبیعی انسان است، می‌تواند به درک بهتر کودک و رشد او کمک کند. تشویق کودک به فعالیت‌های خوشایند نیز نتایج مفیدی خواهد داشت.
تفاوت افسردگی در کودکان و نوجوانان
*علائم افسردگی* در کودکان و نوجوانان مشابه است و معمولاً درمان هر دو گروه شامل ترکیبی از دارودرمانی و روان‌درمانی می‌شود. والدین باید سعی کنند رابطه مثبت‌تری با فرزندان برقرار کرده و محیطی آرام و امن برای آنها فراهم کنند. اگر افسردگی در خود والدین نیز وجود دارد، توجه به درمان آن از اهمیت زیادی برخوردار است.
تأثیر تغییرات هورمونی
اختلالات هورمونی مثل کم‌کاری تیروئید، ممکن است عامل بروز افسردگی باشند. این گونه مشکلات باید تحت نظر پزشک درمان شوند تا از آثار منفی آن بر کودک پیشگیری شود.
پیامدهای افسردگی در کودکان
کودکانی که احساس افسردگی دارند، دچار کاهش انرژی و تمرکز میشوند که این امر می‌تواند فعالیت‌های روزانه آنها، از جمله تحصیل را تحت تأثیر قرار دهد. بی‌علاقگی به کلاس درس، خستگی مفرط و افت درسی از جمله پیامدهای افسردگی هستند. استفاده مفرط از موبایل، اینترنت و بازی‌های کامپیوتری نیز ممکن است مشکلات بیشتری ایجاد کند و لازم است به میزان استفاده از این موارد نظارت شود.
