این جمله سه کلمه‌ای، دشمنان شما را بی‌اثر خواهد کرد!
وقتی با توهین روبه‌رو می‌شوید، بهترین واکنش چیست؟ دکتر دین برنت، عصب‌شناس و مدرس دانشگاه، پاسخی سه‌کلمه‌ای معرفی کرده که می‌تواند آزار روانی ناشی از توهین را کاهش داده و دشمنان را خلع‌سلاح کند.
زمانی که فردی اقدام به بیان توهین یا رفتارهای آزاردهنده می‌کند، معمولاً شما را در شرایطی قرار می‌دهد که ممکن است هیچ پاسخی به ذهن نرسد. این توهین‌ها، به نوعی زخم روانی محسوب می‌شوند که آثارشان می‌تواند با آسیب‌های جسمی مشابه باشد.
یک دانشمند پیشنهاد داده است که برای این موقعیت‌ها، پاسخی وجود دارد که می‌تواند واکنش شما را به بهترین شکل ممکن تبدیل کند. این پاسخ از نظر تأثیرگذاری می‌تواند برای افراد مغرور و جوان بیست‌ساله بسیار کاربردی باشد. دکتر دین برنت، متخصص مسائل عصبی، در مقاله‌ای درباره واکنشی سه کلمه‌ای صحبت کرده که معتقد است نه‌تنها تأثیر توهین را کاهش می‌دهد، بلکه ممکن است اثر آن را معکوس سازد. این واکنش ساده قادر است موقعیت توهین‌آمیز را به آرامش تبدیل کند و شاید باعث شود لبخندی بر چهره توهین‌کننده ظاهر شود.
برنت می‌گوید بهترین پاسخ این است که به فرد گوینده بگویید: آرام باش مامان‌بزرگ! این جمله، تأثیرگذاری کلمات فرد را کم می‌کند و موقعیت گوینده را به‌طور محسوسی پایین می‌آورد. او توضیح می‌دهد که چنین جمله‌ای باعث می‌شود تصویر ذهنی گوینده آسیب ببیند، زیرا وی در جایگاه فردی قدیمی، بی‌مد و از جامعه دور قرار می‌گیرد.
فرض کنید کسی مدل موی شما را مورد تمسخر قرار داده است و شما با گفتن جمله “باشه؛ آرام باش مامان‌بزرگ” پاسخ دهید. این جمله، نه‌تنها توهین فرد را خنثی می‌کند، بلکه می‌تواند باعث شود دیگران نگاه منفی به رفتار گوینده داشته باشند. استفاده از این پاسخ زمانی جالب‌تر می‌شود که توهین‌کننده اصلاً هیچ ارتباطی به نقش مادربزرگ ندارد، مانند یک مرد جوان بیست‌ساله.
واکنش‌های هوشمندانه برای موقعیت‌های مشابه
این متخصص اشاره می‌کند که استراتژی‌های مشابه دیگری نیز وجود دارند که از همین روش بهره می‌برند، یعنی استفاده از کلمات گوینده برای خنثی‌سازی توهین. برای مثال، اگر کسی بپرسد: “چرا همسر جذابت با توست؟”، پاسخ شما می‌تواند این باشد: “می‌خواهی برایت با مداد شمعی توضیح بدهم؟” چنین پاسخی، با طنز هوشمندانه، موقعیت را به نفع شما تغییر می‌دهد.
برنت تأکید دارد که این نوع واکنش‌ها باید با هدف جلوگیری از قدرت گرفتن توهین‌کننده باشند. به‌این‌ترتیب شما کنترل مکالمه را در دست گرفته و در مقابل، گوینده فردی ساده‌لوح به نظر می‌رسد. هدف چنین پاسخ‌هایی جلوگیری از تحقیر شدن و حفظ جایگاه است.
روش دیگری به نام انتقاد هم‌ساز، به نحوی دیگر به کار گرفته می‌شود. در این روش، شما توهین را می‌پذیرید اما آن را به صورت طنز آمیز به نفع خود تغییر می‌دهید. مثلاً اگر کسی شما را “چاق” خطاب کند، می‌توانید بگویید: “امیدوارم همین‌طور باشد، چون کلی پول خرج کردم تا این شکلی شوم!” این نوع واکنش‌ها همگی در بر اساس یک اصل عمل می‌کنند: قدرت را به توهین‌کننده ندهید.
دلایل دردناک بودن توهین‌ها
بر اساس توضیحات دکتر برنت، توهین‌ها باعث تحریک بخشی از مغز می‌شوند که واکنش‌های مشابه درد جسمی را تجربه می‌کند. به همین دلیل، توهین‌ها اغلب زخم روانی ایجاد می‌کنند.
مطالعات جدید نشان داده‌اند که آزار کلامی در دوران کودکی می‌تواند تأثیراتی مشابه آزار جسمی بر روان افراد به جا بگذارد. تحقیقات نشان داده‌اند که این آزارها باعث افزایش احساس انزوا و مشکلات روانی در بزرگسالی می‌شوند. پروفسور مارک بلیس بیان کرده است:
آزارهای کلامی در دوران کودکی زخم‌های روانی جدی ایجاد می‌کنند که اثر آن‌ها برای سال‌ها باقی می‌ماند.
