چگونه اخبار را برنداریم که به کمرمان آسیب نرسد؟
هر روز صبح با حجم زیادی از اخبار فوری و تیترهای پرهیاهو مواجه می‌شویم که شامل جنگ‌ها، بحران‌های اقتصادی و رسوایی‌های سیاسی است. اما چگونه می‌توان با این حجم اخبار به شکلی هوشمندانه‌تر و بدون آسیب روانی مواجه شد؟ راهکارهایی برای حفظ آرامش در دنیای پر از اطلاعات وجود دارد.
هر روز که چشم باز می‌کنیم، با حجم قابل توجهی از تیترها، نوتیفیکیشن‌ها و گزارش‌های جدید مواجه می‌شویم. از وضعیت جنگ‌ها و بحران‌های اقتصادی گرفته تا روایت‌های تکان‌دهنده انسانی، همه‌ی این محتواها تلاش دارند توجه ما را به خود جلب کنند. اما سؤال اصلی این است که چگونه می‌توانیم با این اخبار روبه‌رو شویم، بدون آنکه ذهن و روان‌مان آسیب ببیند؟
واقعیت این است که سیل اطلاعات اغلب چیزی جز خستگی، اضطراب و گاهی حتی خشم برای ما به همراه ندارد. آلن دوباتن، فیلسوف و نویسنده مشهور، در سخنرانی خود به این مسئله اشاره کرده و تأکید کرده که اخبار به جای کمک به درک بهتر واقعیت، غالباً ما را گمراه، نگران و خشمگین می‌کند.
در این مطلب، برخی از نکات مهمی که آلن دوباتن مطرح کرده را بررسی می‌کنیم و شیوه‌هایی برای مواجهه بهتر با اخبار ارائه خواهیم داد.
چالش‌های اخبار مدرن
۱. اطلاعات زیاد اما بی‌کیفیت
بسیاری از گزارش‌ها و اخبار شامل حجم انبوهی از اطلاعات بی‌ربط و زائد هستند. این وضعیت به جای شفاف کردن مسائل، ما را در میان داده‌های پراکنده و گاه غیرضروری گرفتار می‌کند. دوباتن از اخبار به‌عنوان رمان‌هایی یاد می‌کند که تنها یک جمله از آن‌ها خوانده می‌شود و سپس کنار گذاشته می‌شوند؛ همین مسئله سبب می‌شود داستان‌های کامل را هرگز درک نکنیم.
۲. عدم آموزش روش مصرف اخبار
در سیستم آموزشی، تحلیل مسائل هنری یا متون ادبی آموزش داده می‌شود، ولی هیچ‌گونه راهنمایی برای درک و مدیریت اخبار وجود ندارد. این ناکامی آموزشی ما را نسبت به سوگیری‌های خبری آسیب‌پذیر می‌کند.
۳. تکرار الگوهای یکنواخت
اخبار اغلب حاوی الگوهای خشک و تکراری است که به اشتباه به‌عنوان رویدادهای تازه و مهم معرفی می‌شوند. این نوع گزارش‌دهی، مانع از درک روندهای بزرگ‌تر زندگی می‌شود.
۴. اخبار بین‌المللی و بی‌تفاوتی
اخبار جهانی مانند فجایع انسانی در کشورهایی نظیر کنگو، به دلیل نبود روایت‌گری موثر و زمینه‌سازی مناسب، غالباً حس همدلی ما را بیدار نمی‌کنند. دوباتن پیشنهاد می‌کند که عکاسی خبری دقیق و تأثیرگذار می‌تواند این معضل را تا حدی حل کند.
۵. تأثیرات منفی نظرات عمومی
کامنت‌ها و نظرات عمومی در فضای مجازی، اغلب حاوی خشم و نگرش‌های منفی هستند. این جو عمومی می‌تواند تأثیری مخرب بر تعاملات اجتماعی و اعتماد عمومی بگذارد.
۶. تراژدی و حسادت
داستان‌های مربوط به سلبریتی‌ها یا اخبار تراژیک، حسادت و ترس را در ما تحریک می‌کنند. دوباتن پیشنهاد می‌کند که باید این احساسات را بررسی و تحلیل کنیم و از آن برای یافتن خواسته‌های درونی خودمان بهره ببریم.
۷. تعصب مثبت به جای بی‌طرفی
تلاش رسانه‌ها برای بی‌طرف بودن، گاهی باعث سردرگمی مخاطب می‌شود. دوباتن از رویکرد تعصب مثبت صحبت می‌کند؛ یعنی ارائه دیدگاه همراه با تحلیل و زمینه‌سازی مناسب.
۸. شکست در پیش‌بینی بحران‌ها
رسانه‌ها نتوانسته‌اند بحران‌هایی مثل بحران اقتصادی سال ۲۰۰۸ را به‌خوبی پیش‌بینی و تحلیل کنند. این ناکامی ناشی از میل رسانه‌ها به بیان داستان‌های ساده است، نه پرداختن به مسائل پیچیده.
۹. اطلاعات افراطی و شکست عصر روشنگری
دوباتن معتقد است که اطلاعات بیش از حد و بدون زمینه، ما را به همان اندازه سانسور، از واقعیت دور می‌کند.
۱۰. اخبار و آسیب به سلامت روان
تمرکز رسانه‌ها بر وقایع ناخوشایند، باعث می‌شود تصور کنیم جهان جای خطرناکی است، در حالی که اغلب مردم مهربان و خوب هستند. این دیدگاه منفی سلامت روان ما را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
چگونه با اخبار بهتر مواجه شویم
آلن دوباتن بر این باور است که اخبار باید با هنر، فلسفه و خرد تلفیق شود تا بتواند به اطلاعاتی معنادار و سودمند تبدیل شود. او پیشنهاد می‌دهد که رویکردهای فلسفی در روایت اخبار به‌کار گرفته شوند.
۱. کنار گذاشتن اخبار زائد
برای درک بهتر موضوعات، به سراغ منابعی بروید که اطلاعات را با زمینه و روایت‌های جامع ارائه می‌دهند.
۲. استفاده از تصاویر خبری باکیفیت
عکاسی خبری، به شرطی که دقیق و بجا باشد، می‌تواند نگاه شما را به واقعیت تغییر دهد.
۳. تحلیل احساساتمان
اگر خبری احساسات منفی یا حسادت را تحریک کرد، باید آن را واکاوی کنیم تا پی ببریم چه چیز باعث چنین واکنشی شده است.
۴. بررسی دیدگاه‌های متنوع
اخبار را از زاویه‌های مختلف مطالعه کنید؛ برای مثال از دیدگاه‌های هنری، روان‌شناختی یا فلسفی.
۵. فاصله گرفتن از گزارش‌های لحظه‌ای
گاهی لازم است خودمان را از اخبار لحظه‌ای کنار بکشیم و زمانی را صرف آرامش، تفکر و بازنگری کنیم.
از مصرف‌کننده صرف به کاربر فعال اخبار تبدیل شویم
اخبار توانایی‌های زیادی برای آموزش و الهام‌بخشی دارند، اما تنها زمانی می‌توانیم از این توانایی‌ها استفاده کنیم که تفکر انتقادی و هوشمندانه‌ای داشته باشیم. اخبار، واقعیت محض نیست؛ بلکه روایتی‌ست که توسط دیگران ساخته شده است. با درک این نکته، می‌توانیم سلامت روان خود را تضمین کنیم و به جای پذیرش کورکورانه، از اخبار به شکل ابزار درک بهتر استفاده کنیم.
